De harmonie van de Stille Week

Zondag begint op Palmzondag de Stille Week. We volgen Jezus als Hij Jeruzalem binnenrijdt op een ezelsveulen. We zijn erbij tijdens de laatste maaltijd met zijn leerlingen, tijdens het proces voor de religieuze én politieke leiders en staan op de heuvel Golgotha als Jezus daar ter dood wordt gebracht aan een kruis.

De oudste teksten in het Nieuwe Testament zijn (misschien op die van Jakobus na) de brieven van Paulus. Tijdens de bezinningsmomenten volgende week staan we stil bij wat deze bevlogen apostel schrijft over het kruis. Hij schrijft daar heel veel over, zeker als we het zouden verbreden tot wat hij schrijft over de betekenis van de dood van Christus. Daarvoor gebruikt hij een veelheid aan beelden en taal. Maar we focussen ons deze week op teksten waar ook daadwerkelijk het woord ‘kruis’ wordt gebruikt.

Het is mooi om in de Stille Week tijd te maken voor bezinning, zeker als we dat in verbondenheid met elkaar als zusters en broeders mogen doen.

Op Palmzondag staat in wijk 1-2 in de belijdenisdienst Filippenzen 2: 1-11 op het leesrooster. Overigens een tekst die tijdens de bezinningsavonden ook bemediteert zal worden. Zondag zal de kerntekst vers 11 zijn, dat ‘elke tong zal belijden: ‘Jezus Christus is Heer’, tot eer van God, de Vader.’

Maar in dit gedeelte gebruikt Paulus een oude Christus-hymne, een loflied dat door de eerste christenen gezongen werd. Al van meet af aan zien we dus dat over het lijden, sterven én de verhoging van de Messias is gezongen. Tom Wright, de Engelse bijbelwetenschapper en pastor, schreef een prachtige meditatie voor Palmzondag, waarin hij dat beeld van een hymne uitwerkt. Ik geef er iets van weer.

Waar het om gaat is om te streven naar de volle harmonie. Dus dat alle verschillende stemmen samen tot klinken komen, ook in deze Stille Week.

De melodielijn (meestal sopraanstem) is het verhaal van Jezus, van Palmzondag tot Goede Vrijdag én daarna. Hier draait het om. Maar deze melodie komt pas goed tot z’n recht in harmonie met andere stemmen.

Een hele belangrijke is de baspartij. Deze is de grond onder het muziekstuk, die het geheel draagt. En dat is het Oude Testament. Paulus benadrukt in zijn brieven dat wat er is gebeurd met Jezus naar de Schriften is. Het is ermee in overeenstemming. De melodie zingt: ‘Christus is gestorven’, en de baspartij van het Oude Testament vertelt je erbij: ‘En dit is wat het betekent’. Niet met losse ‘bewijsteksten’, maar als doorgaand verhaal over God die de wereld schiep, en die zó liefhad dat Hij, na de rebellie van ons mensen, een volk riep om Zijn bedoelingen zichtbaar en tastbaar te maken. En toen dat volk óók rebelleerde liet Hij zijn plan niet varen, maar bleef bij Zijn plan én Zijn volk en besloot om zelf de gevolgen van de rebellie in persoon te dragen.

De melodie begrijpen we pas écht als we ook de baspartij de ruimte geven.

Maar wat te denken van de tenorstem, die vaak kleur en diepte geeft (majeur, mineur) aan de harmonie. Dat is bij de Christus-hymne het verhaal van onze wereld. De grote wereld, en onze concrete leefwereld. Die doet mee, zodat het lied van Christus geen lied van daar en toen blijft, maar zich verbindt aan wat hier en nu aan de orde is én die werkelijkheid in een ander licht plaatst. Dat is prachtig: om zó ook deze Stille Week het verhaal van de pijn van déze wereld, dichtbij en ver weg, te beluisteren binnen de muziek van het verhaal van Jezus en van het Oude Testament. Zoals de tenor in de harmonie meekleurt met de sopraan en de bas.

En dan is er tenslotte nog de altstem. Meestal geen dominante stem, maar toch onmisbaar in de harmonie. Dat is uw, jouw en mijn eigen verhaal. Wat er speelt in je eigen (geloofs)leven. Dat mogen we ook inbrengen als wezenlijk aspect van de muziek, als deel van de harmonie van de Stille Week. Dat is best spannend en zeker niet altijd makkelijk. Maar het is een troostrijke ervaring te mogen merken dat ons eigen verhaal is opgenomen in een groter verhaal. Dat van Jezus, met als grondlijn Gods verhaal begonnen in Genesis. Dat kleur krijgt in déze concrete wereld, ook vandaag.

Zo zingen we de Christus-hymne, en weten we ons omgeven, verwelkomd, uitgedaagd, geheeld, getransformeerd door Zijn liefde, waar het kruis ons van getuigt.

Een Goede Week gewenst!