Het is vakantie. Velen trekken erop uit. Op de meeste plaatsen ter wereld zul je niet komen. Op maar enkele wel gedurende je levensreis. Nu zijn sommige belangrijker dan andere. Deze week bereiden we ons voor op een excursie naar enkele Duitse steden.

Maagdenburg

De eerste plaats die onze aandacht vraagt, is Maagdenburg. Het is een stad in het Oosten van Duitsland met een bijzondere geschiedenis. Wie het vak natuurkunde op school heeft gehad, herinnert zich de les over de Maagdenburger halve bollen. Die zijn niet vergelijkbaar met de heerlijke Bossche bollen. Het gaat hier om een ontdekking van de Maagdenburger burgemeester Otto von Guericke. De vacuüm gezogen ruimte binnen twee losse halve bollen van sterk materiaal blijven door de luchtdruk op het buitenoppervlak tegen elkaar aangedrukt. Bij de proef in 1654 waren maar liefst zestien paarden niet in staat de twee bolhelften met een diameter van ongeveer 50 cm van elkaar te scheiden. In de Tweede Wereldoorlog is Maagdenburg niet aan bombardementen ontsnapt. Sinds de DDR-tijd wordt het straatbeeld gedomineerd door fantasieloze Oostblokflats. De naam van de stad suggereert een meervoud: ‘burcht van maagden’. In het Duits is er het enkelvoud: ‘Magdeburg’. De stad is genoemd naar Onze Lieve Vrouwe, Maria. Van haar gelooft de rooms-katholieke kerk dat ze altijd Maagd gebleven is. Zo is ze in deze visie toonbeeld van heiligheid en kuisheid. Zij geeft gestalte aan een nastrevenswaardig ideaal.

Nimbschen en Wittenberg

De kerkhervormers van de 16de eeuw hadden een hoge pet op van Maria, maar velen van hen geloofden niet dat ze altijd maagd gebleven was. Luther, monnik in Wittenberg, de tweede plaats die we op onze excursie aandoen, keerde zich tegen het kloosterleven van zijn dagen en tegen de visie als zou het celibaat God meer behagen dan het huwelijk. Hij trouwde zelf met een gewezen non uit Nimbschen, niet ver van Wittenberg vandaan, de bekende Katharina von Bora. Magdeburg bleef de naam van de stad, ook toen de Reformatie fors om zich heen greep. Maar het ideaal verdween. In Nederland werd de naam van de stad niet eens meer in zijn oorspronkelijke versie genoemd: het enkelvoud werd meervoud. Van Maagd naar maagden. Zeker is een maagdelijke staat, bijbels gezien, niet afkeurenswaardig. Integendeel. Paulus noemt het zelfs een goddelijke gave (1 Kor. 7: 7), die hij zelf ontvangen heeft en anderen gunt. Maar niet iedereen heeft dit cadeau van de Heer gekregen. Zo iemand krijgt de aanbeveling te trouwen. In het huwelijksformulier dat in onze gemeente gelezen wordt, komt een verwijzing naar Genesis 2: 24 voor. Hier staat als een woord van de Heer dat het niet goed is dat de mens alleen is. Dit heeft echter niet primair betrekking op het huwelijk, maar op het feit dat een mens een mens in gemeenschap is. Dat zou dus zelfs in een klooster gestalte kunnen krijgen….  Voor de meeste mensen is het trouwverbond van het huwelijk de aangewezen weg en niet een celibatair leven. Mag je dan trouwen met wie je wil? Paulus geeft aan dat er een grote mate van vrijheid is. Er is slechts één voorwaarde: het moet zijn ‘in de Here’, in de verbondenheid met Hem (1 Kor. 7: 39). Huwelijkspartners moeten een geestelijke eenheid vormen. Dat wordt bedoeld met ‘aanhangen’. Wie zo leven, zullen ‘tot één vlees zijn’. Zo heeft de Heer het van oorsprong af bedoeld. Duidelijk is dus dat geloofskeuze prioriteit heeft boven de partnerkeuze.

Heidelberg

Dit is de achtergrond van een uitdrukking die vroeger wel eens werd gebezigd: ‘Wie in Maagdenburg wil komen, moet in Heidelberg geweest zijn’. Of in een kortere variant: ‘Via Heidelberg naar Maagdenburg’. ‘Heidelberg’, een stad in de Palts (Rheinland-Pfalz), de derde plaats die we op onze excursie bezoeken, staat voor de Heidelbergse Catechismus die hier in 1563 verscheen. Hij biedt een verwoording van het geloof dat ons geleerd is. Dit belijdenisgeschrift geeft kleur aan onze spiritualiteit en ons kerkelijk leven. In gemeenschap met het belijden van ons voorgeslacht geloven wij. Hiervan getuig je als je openbare belijdenis van je geloof aflegt. Even een vraag aan de lezer: heb jij al je fundamentele levenskeus gemaakt? Ja, je geloofskeus, bedoel ik. Behulpzaam hierbij zou het volgen van de belijdeniscatechisatie in het komende seizoen kunnen zijn. Want de weg naar Maagdenburg loopt via Heidelberg. Maar als je nu al in Maagdenburg bent geweest? Misschien kun je dan op huwelijksreis naar Heidelberg gaan!

In ieder geval is het goed zo nu en dan Heidelberg een keer aan te doen. Hierom gaan mijn vrouw en ik binnenkort enkele dagen naar deze Duitse stad. In het nieuwe seizoen zullen we er vast geregeld geestelijk vertoeven. Want Heidelberg is voor ons van onschatbare waarde

G.J. Mink