In een dienst wordt verschillende keren gebeden. Bidden is antwoorden. God spreekt. De gemeente reageert onder andere in het gebed. Als we bidden in de Naam van Christus spreken we God aan. We heiligen Zijn Naam en staan op heilige grond. In het eerste gebed vragen we om de opening van het Woord en het licht van de Heilige Geest. Daarover een volgende keer meer. We kennen het zogenaamde vrije gebed (de voorganger kiest zelf de woorden) en het formuliergebed. Het vrije gebed wordt over het algemeen veel meer gewaardeerd dan het formuliergebed. Het vrije gebed komt immers uit jezelf en is authentiek. Wat authentiek is, staat zeker in onze tijd hoog aangeschreven. Waarom bidden we dan formuliergebeden? In de tijd van de Reformatie was het precies andersom. Vrije gebeden werden minder gewaardeerd dan formuliergebeden. Apart. Waarom? Het woord ‘formulier’ betekent ‘vastgelegde liturgie’. In de Middeleeuwen kende men vaste gebeden. Die gebeden werden na de Reformatie opnieuw geformuleerd. Er waren toen zeker mensen die graag vrije gebeden wilden, maar dat is men lang tegengegaan. Men wist namelijk uit de ervaring met de Roomse Kerk hoe mensen weg kunnen dwalen van de gezonde, bijbelse leer. Men maakte daarnaast de doperse stroming van de Reformatie mee. In die stroming kregen ‘spontane ingevingen’ van de Heilige Geest tijdens het gebed veel ruimte. Dat leverde nogal eens emotionele situaties op. Het was ook de vraag in hoeverre die ingevingen uit de Heilige Geest waren of uit de eigen menselijke geest. De menselijke geest leidt de gemeente maar zo op een dwaalspoor. Het was de kerk van de Reformatie veel waard dat de gebeden dichtbij het Woord zouden blijven. Daarom koos men voor het goed doordachte formuliergebed. Deze gebeden geven diepte, kracht en orde. Achter in onze Bijbel treffen we een aantal gebeden aan: gebeden te gebruiken voor en na de preek, voor en na de kerkenraadsvergadering, voor de vergadering van de diakenen, voor en na het eten, voor zieke en aangevochten mensen, voor de avond en de morgen. Lees ze eens door! Deze gebeden kunnen nog steeds gebruikt worden. In bijzondere diensten, zoals bij de bediening van de sacramenten, gebruiken we vaste gebeden. De zinnen zijn goed doordacht en daarmee ook geladen. Concentratie is echt nodig. Bekende woorden en klanken hebben het voordeel dat men ze eigen kan maken en ze het geloofsleven diepgaand vormen. De meeste gebeden achter uit de Bijbel worden niet of zelden gebruikt. Ook wanneer ze niet gebruikt worden, kan het lezen ervan helpen om het eigen gebed structuur, kracht en diepte te geven. Bidden is niet zomaar iets. Oefening en voorbereiding zijn belangrijk. Een voorganger heeft niet alleen de preek, maar ook de gebeden voor te bereiden. In de laatste eeuwen heeft in de breedte van de protestantse kerken het vrije gebed het ‘gewonnen’ van het vaste gebed. In het vrije gebed is het belangrijk dat de voorganger beseft dat hij namens de gemeente tot God spreekt. Hij heeft te vertolken wat er in de gemeente leeft. Fijngevoeligheid is hiervoor belangrijk, maar allermeest de Geest der genade en der gebeden.