Religiestress aan de VU
Aan diverse universiteiten is de Theologische faculteit in de afgelopen jaren opgeheven. Nu is de Vrije Universiteit aan de beurt. Ook deze instelling gaat mee in de algemene tendens. Je kon erop zitten wachten. Van het christelijke, laat staan het gereformeerde, is aan de VU weinig meer over. Enkele jaren geleden is het ‘votum’ bij het begin van de academische plechtigheden al gesneuveld, evenals de lofverheffing aan het einde ervan.
Men heeft besloten de Faculteit der Godgeleerdheid, zoals deze in ‘mijn’ tijd, 1976-1982, heette, te laten samengaan met twee andere. Samen vormen ze dan de faculteit van Social Sciences and Humanities. Engels bekt beter… Vanuit religiestress, zo werd zelfs toegegeven, mocht in de naam van het nieuwe onderdeel van deze universiteit geen verwijzing naar God meer worden opgenomen. Godgeleerdheid was taboe, evenals Theologische faculteit en ook ‘godsdienstwetenschap’ haalde het niet. Als doekje voor het bloeden is de ‘koningin der wetenschappen’ nu als school (vooral op zijn Engels uit te spreken) een plaatsje gegund. Waarschijnlijk zo lang het duurt.

Verifieerbaarheid
De ‘vrienden’ van de andere faculteiten wilden niet met ‘God’ geconfronteerd worden. Theologie is in hun ogen geen wetenschap, want de resultaten zijn niet verifieerbaar. Dat mag misschien waar zijn in het ondermaanse, maar de verificatie, dus dat men het bij het rechte eind heeft, zal wel openbaar worden in de grote toekomst van God. Dat is dan tenminste nog een enigszins troostvolle gedachte.
Overigens valt over verifieerbaarheid nog wel wat meer te zeggen. Want is het nu zo dat alle wetenschappelijke bezigheden verifieerbaar moeten zijn? Eenmalige gebeurtenissen zijn nooit herhaalbaar. Wat alom wordt ‘geloofd’ zoals de evolutietheorie met zijn ‘oerknal’ is ook niet verifieerbaar. Elke wetenschap stoelt op vooronderstellingen. Maar met theologie zou dat anders liggen volgens al die verlichte geesten. Hier blijkt dat men aan de VU momenteel een heel beperkte definitie van wetenschap hanteert.

Kuitert
Wat nu gebeurd is, komt natuurlijk niet uit de lucht vallen.
Hiervoor is voorbereidend werk gedaan door theologen als Harry Kuitert. Hij is heel bekend geworden van zijn oneliner: ‘Alle spreken over Boven komt van beneden, ook als gezegd wordt dat het van Boven komt’. Elk mens is op zoek naar zin, maakt een ‘zoekontwerp’, doet een gooi. En dan is de ene gooi meer plausibel dan de andere. Maar wat waarheid is, is eigenlijk onkenbaar. In de fase dat ik college van deze hoogleraar had, meende hij nog dat het christelijk geloof ook in wetenschappelijk opzicht best goede papieren had. De colleges begon hij vaak met iets uit de Bijbel of met een zondag van de Heidelbergse Catechismus. En geen van de docenten kon zo ‘vroom’ (in de goede zin van het woord) bidden als hij. Hierom ergert het mij wel altijd als te weinig genuanceerd over hem gesproken wordt.
Zeker, later heeft hij alles overboord gegooid. En de universiteit waaraan hij zo lang verbonden was, onthoofdt haar instelling door haar van de Theologische faculteit te beroven. Is hiervoor de VU in 1880 opgericht? Ik dacht het niet.
Zeker niet. Nee, de VU is niet voor gereformeerde theologie opgericht, ook de andere wetenschappen zouden in de visie van Abraham Kuyper moeten worden bedreven ‘in rapport met het bewustzijn van de tijd’. Maar de Theologische faculteit was wel de meest voorname, lange tijd ook de grootste.

Van God geleerd
Wat ‘moderne mensen met religiestress’ vinden, is natuurlijk voor gelovigen niet de laatste werkelijkheid. Wij vínden niet van alles wat, maar wij gelóven, wij belíjden. En hoe de wereld, academisch of niet, er nu tegen aankijkt, wij zijn ‘van God geleerd’! Dat is iets om dankbaar vast te houden.

Een hartelijke groet vanuit het Wilhelminapark,
ds. G.J. Mink.