Tijdens de coronapandemie deed een bepaalde duiding van Openbaring 13 nogal wat stof opwaaien. Sommige machten van het kwaad werden duidelijk aangewezen op het wereldtoneel of in de coulissen daarvan. Daarbij betrof het vooral ‘westerse’
elites of instituties. Het gevaar, zo werd gesteld, was ‘onder ons’. Nu zijn de bakens verzet, door de agressie die de Russische president ten toon spreidt in Oekraïne. Nu komt het gevaar weer uit het oosten en blijken instituties als de EU, de NAVO en de
Veiligheidsraad wellicht toch van grotere waarde voor vrede en veiligheid dan velen tot voor kort dachten.

Ik kom op dit moment weinig pogingen tegen om Openbaring 13 te verbinden met de huidige wereldpolitiek. De duidingen lijken voor de hand te liggen en toch blijft het stil. Misschien dat het wel érg opportunistisch is om binnen een half jaar van
duiding te wisselen. Maar wat me juist níet de bedoeling lijkt, is dat we van de weeromstuit het boek Openbaring helemaal dicht laten. Als we dat zouden doen, laten we waardevolle geloofsinzichten liggen, die ons kunnen helpen om vandaag als christen onze weg tijdbetrokken door het leven te gaan. Mijn boodschap is daarom: lees het laatste Bijbelboek.

Toch.
Doe het alleen niet hap-snap. Begin bij het begin, en houd steeds in gedachten wie de hoofdpersoon is: Christus, het Lam dat regeert! Zo zetten Openbaring 4 en 5 de toon voor de rest van het visioen. ‘Laat uw koningschap werkelijkheid worden op aarde, zoals het nu al is in de hemel.’ Vanuit Gods hemelse perspectief valt een ander licht over wat ons hier op aarde de adem kan benemen. Die rauwe werkelijkheid wordt trouwens niet verbloemd. Zo is het volgende hoofdstuk, Openbaring 6 een heftig visioen. Vers 1-8 daarvan lijken een journaalaflevering. Vier ruiters. De vrede is ver te zoeken. Mensen slachten elkaar af.

De wereldeconomie hapert. Honger is het gevolg. Voor de armsten natuurlijk. Dood en verderf. Zoals steeds. Tot op de dag van vandaag. Het kan je verdoven.
Het kan je ook aan het twijfelen brengen, juist als je gelooft dat de levende Heer, door zijn even levende Geest op aarde aanwezig is. Dan is een hemels vergezicht welkom. En die afwisseling tussen hemel en aarde biedt het boek Openbaring dan ook steeds. Maar dus zonder de rauwe aardse werkelijkheid te verbloemen. Daar houden de machten huis, maar hun macht, zo vertelt Openbaring 6, wordt hen gegéven.
Door God. Dat voelt voor ons vaak heel ingewikkeld. Alsof God dus zijn eigen tegenstanders letterlijk in het zadel helpt. Maar zo is het precies niet! De apocalyptische taal die Johannes gebruikt, wil precies het tegenovergestelde laten zien.
Vaak wordt gezegd: het kwaad straft zichzelf. Boontje komt om z’n loontje. Vroeg of laat.
Maar daarmee hoort het kwaad er ergens ‘gewoon’ bij. Maar profeten, zoals Johannes, weten: Israëls God gaat niet mee in dit soort wetmatigheden. Hij staat daar boven.
Hij gaat niet mee in het recht van de sterkste. Hij wil die geweldspiraal juist doorbreken omwille van het recht en de vrede. Omwille van zijn toekomst vol van hoop.

Hij heerst vanuit zijn hoge hemel. En wat de machten ook beramen, het loopt God niet uit de hand. Deze wereld is zijn wereld, die hij nooit en te nimmer prijsgeeft aan de tegenmachten. Al zijn de ruiters op de paarden reëel. Gisteren, vandaag en morgen.
Dat inzicht bieden deze visioenen ons. Vergeet niet dat Johánnes ze te zien kreeg.
En dat de kérk las wat hij opschreef. Deze beelden waren niet bedoeld voor de aardse machthebbers zelf! Die denken dat ze alles kunnen doen wat ze maar willen, over de rug van anderen, en soms zelfs over lijken. Nee, zij talen niet naar een hemels perspectief. Wij wel! En daarom, hoe heftig de beelden ook zijn, zijn ook verzen als Openbaring 6 bedoeld om richting te wijzen. Vergeet niet dat de Openbaring een liturgische tekst is. Het gaat om aanbidding van degene die het waard is aanbeden te worden, het Lam. Maar die oproep tot aanbidding impliceert ook dat we valse goden en valse heersers geen ruimte geven in ons leven. En daarom dienen die wel ontmaskerd te worden.
En dat is wat hier gebeurd. We krijgen een diep inzicht in hoe het kwaad werkt.
Het wordt in al z’n lelijkheid te kijk gezet. Zodat we het wel uit ons hoofd zullen laten om mee te gaan in dat spoor.
Immers, uit de brieven in hoofdstuk 2 en 3 blijkt wel hoe verleidelijk dat kan zijn voor de kerk. De keizerverering met z’n propaganda versloeg z’n duizenden. Blijf daarom de Openbaring lezen. Dan leer je hoe het zit vanuit hemels perspectief. Dan
besef je ook dat er écht iets grondig mis is in deze gevallen wereld. Maar dan weet je ook dat er sjaloom te verwachten is van het Lam, dat regeert met kruisvormige macht.
Totdat Hij komt, gaan we, ook anno 2022, de weg die Micha profetisch wees: ‘Er is jou, mens, gezegd wat goed is, je weet wat de Heer van je wil: niets anders dan recht te doen,
trouw te betrachten en nederig de weg te gaan van je God.’

Ds. Michiel Vastenhout